Bolczów

Kamienny dziedziniec

Bolczów

Spośród wielu średniowiecznych budowli obronnych ta należy bez wątpienia do najbardziej oryginalnych. Budowniczowie tej warowni maksymalnie wykorzystali obronne walory ukształtowania terenu. Elementy murowane jak gdyby tylko uzupełniły przestrzeń między wieżycami i blokami skalnymi, których rozmieszczenie zostało szeroko uwzględnione w zamyśle architektonicznym. Zamek ten jeszcze i dziś, gdy pozostaje od wieków w stanie ruiny, stanowi rzadko spotykany przykład harmonii dzieła człowieka z tworami natury. Położony jest na północno-zachodnim krańcu Grzbietu Zamkowego, gdzie zachodni stok Suchej Góry (600 m) potężnym urwiskiem opada w dolinę Janówki Do usytuowania zamku wykorzystano spłaszczenie ponad olbrzymią, niemal pionową wychodnią skalną (561 m).

Powstanie tej warowni łączone jest najczęściej z rycerskim rodem Bolczów (Boliców lub Bolców), związanych z dworem świdnicko-jaworskim. „Clericus Bolcze”, burgrabia zamku Sokolec na Krzyżnej Górze, w latach 1370-74 zakupił tereny położone na wschód, od Gór Sokolich. Stał się wówczas także właścicielem kopalni miedzi na Miedzianej Górze, znanej już od 1311 roku. W dobrach tych eksploatowano także niewielkie złoże ołowiu i srebra.

Z osobą owego Bolcza większość badaczy wiąże początki gródka obronnego w tym miejscu. Inni budowę zamku przypisują Albrechtowi Bawarskiemu, który w roku 1319 wymieniany jest jako właściciel Miedzianki.

W pierwszym etapie zamek stanowiła tylko najwyżej położona część dzisiejszej budowli, z dziedzińcem, na którym do naszych czasów zachowała się kamienna cysterna na wodę. W pierwszej połowie XV w. idee ruchu husyckiego dotarły na Śląsk, który objęty został zasięgiem krwawych walk. Husyci opanowali niektóre z zamków dolnośląskich, m.in. Bolczów oraz pobliskie warownie: Sokolec, Płoninę, Cisy. W toczących się walkach zamek Bolczów zostaje zdobyty w roku 1433 przez oddział mieszczan świdnickich, wspierających wojska cesarza Zygmunta IV. Aby nie stał się ponownie oparciem dla husytów – zamek zniszczono.

Studnia zamku Bolczów

W końcu XV w., gdy wygasły walki religijne, Bolczów zostaje odbudowany. Brak jest dokładnych informacji o jego ówczesnych właścicielach. Bezsporna wiadomość dotyczy dopiero późniejszego okresu. Wiadomo, że w latach 1537-43 Bolczów należał do Justusa Decjusza – dworzanina i sekretarza króla Zygmunta Starego. Decjusz był także właścicielem posiadającej już prawa miejskie Miedzianki. Miejscowość ta, z rozbudowywującą się kopalnią miedzi i kuźnią, była wówczas ważnym ośrodkiem gospodarczym. Nowy właściciel tych terenów spowodował nadanie tzw. ordunku górniczego i rozbudowę miasteczka. Także i zamek Bolczów został rozbudowany i zmodernizowany. Z lat 1520-50 pochodzą umocnienia najniżej położone (część wschodnia) – barbakan i półcylindryczna basteja oraz sucha fosa. Przebudowa wniosła wiele elementów w stylu renesansowym, zachowanych do dziś.

W okresie wojny 30-letniej zamek i jego okolice stanowiły miejsce schronienia okolicznej ludności. W warowni stacjonowała załoga wojsk cesarskich. Pod koniec tego krwawego w dziejach Śląska okresu, w roku 1645, zamek Bolczów zdobywają Szwedzi. Został on splądrowany i najprawdopodobniej podpalony w dniu 6 grudnia 1645 r.

Wejście na punkt widokowy

Legendy mówią o przypadkowo wznieconym pożarze powstałym w czasie poszukiwania przez Szwedów ukrytych tu ponoć skarbów husyckich. Odtąd zamek popada w ruinę. W końcu XIX w. staje się znanym i odwiedzanym obiektem turystycznym. W początkach XX w. w obrębie jego murów powstała gospoda-schronisko, która przetrwała do lat trzydziestych. Leżący na Szlaku Zamków Piastowskich (trasa 3Z) Bolczów stanowi popularny cel wycieczek. Od zamku w kierunku południowym prowadzi łącznikowy szlak 13S, nim do szlaku 2N – 10-12 min.

Źródło: Bohdan W. Szarek „Rudawy Janowickie”, 1990

Dodaj komentarz